01

هنر کهنسال سرمه دوزی پا به دنیای مدرن میگذارد

سوزن مخصوص، قیچی، منجوق، مروارید، سنگ های تزئینی و … کاربرد دارد، استفاده میشود.
این نکته را به خاطر داشته باشید که اگر قرار است سرمه روی ترمه صورت بگیرید از همان نقش و نگار ترمه می توانید استفاده کنید.ذکر این نکته خالی است لطف نیست که بدانید به دوخت هایی که روی ترمه های ابریشم انجام می گیرد، ترمه های ابریشمی گفته می شود اما اگر این ترمه از پشم بافته شده باشد و دوخت سرمه دوزی داشته باشد یک اثر گرانبها و تقریبا عتیقه است.
همچنین اگر پارچه ساده استفاده می کنید این نکته را به خاطر داشته باشید، که حتما از الیی چسب استفاده کنید تا کار سفت و محکم باشد.برای دوخت سرمه از نخ نامرئی استفاده می شود اما دو نکته در مورد نخ در این هنر رودوزی باید به خاطر داشته باشید.

دوخت های تزئینی در ایران از سالیان بسیار دور نمادی برای یک شهر یا طایفه ی خاص بوده است. همچنین دانستن این هنر برای زنان و دخترهای آن شهر یک امتیاز بود. انگار که مسابقه لیسانس و دکترا بود هرکس مهارتش بیشتر بود احترام خاصی داشت.
نسل به نسل هنرهای سنتی ایران در خانه ها بین مادر و دختر آموزش داده می شد و در بیشتر مواقع هم کمک خرجی برای زندگی شان بود. یکی از این هنرها، هنر سرمه دوزی هست که از قدمت فراوانی در فرهنگ ما برخوردار است. با ما در این مطلب همراه باشید تا از رمز و راز این هنر اصیل آگاه شوید.
تاریخچه سرمه دوزی؛ از گذشته تا به امروز معموال هر هنری با یک تاریخچه شروع می شود که قدمت بودن آن را بیان می کند، درست است که هرچه هنر
کهنتر باشد اصیلتر است اما متاسفانه خیلی از هنرها به دلیل اینکه در جنگ ها و قحطی ها از بین رفته اند، متاسفانه پیدا کردن شناسنامه پیدایش آن بسیار سخت است و باید به کتب تاریخی یا اگر اثری از دورانی مانده، مراجعه کرد.
هنر سرمه دوزی براساس گفته ی هنرمندان و تاریخ شناسان هنری است که می توان شروع پیدایش آن را به هخامنشیها ربط دارد هرچند که خیلی از صاحبان اهل هنر معتقدند که این هنر خیلی قبل تر هم در ایران بوده اما براساس آثار به جا مانده از لباس پادشاهان که در حفاریهای باستانشنان به دست آمده، قدمت این هنر را به دوره ساسانیان و هخامنشیان ربط داده اند.
هنر سرمه ایران مانند بیشتر هنرهای دوخت تزئینی دیگر در دوران صفویه به اوج خود رسید ، اما در دوران قاجاریه به دلیل ورود طرح ها و البسه اروپایی این هنر با دوران افول خود روبه رو شد و این وضعیت در دوران پهلوی به
دلیل افت کیفیت مواد و دوخت ادامه داشت.
در حال حاضر هنر سرمه در شهرهای اصفهان، کاشان، یزد و تهران طرفداران و تولیدکنندگان خود را دارد.


انواع سرمه دوزی چیست؟
اگر ملیله را دیده باشید، در یک تعریف ساده می توان گفت که سرمه همان ملیله فلزی توخالی است که از الیاف طال و نقره تهیه می شوند و چند نمونه دارد؛ سرمه مات، سرمه طالیی و نقره ای، سرمه ساده باریک و ضخیم، سرمه الماسی که به آن شانشاین هم می گویند و سرمه فرانسوی.
ابزار، مواد اولیه و کاربردهای هنر سرمه در ابتدای پیدایش این هنر که برای جلوه بخشیدن به لباس پادشان، پرده های کاخها و روتختی کاربرد داشت از مواد اصل نقره، طال و مس استفاده می شد، اما به دلیل گران شدن این مواد در طول سالیان (به خصوص در این دوران) مواد باکیفیت جای خود را به آب طال و نقره و بدلیجات دادند.
ترمه یکی از اصلی ترین و پرکاربردترین پارچه برای دوخت سرمه دوزی است که بیشتر در جانماز، کوسن، رومیزی،روتختی و … کاربرد داشته اما در باقی موارد مانند لباس، تابلو، کمربند و … از هرگونه پارچه ساده و همچنین مخمل

اول اینکه، اگر ماندگاری دوخت برای تان مهم است، حتما نخی را که برای دوخت انتخاب می کنید به موم آغشته کنید این کار عالوه بر ماندگار شدن کار باعث می شود که حشرات موذی و بید سر و کله اشان دور محصول پیدا نخواهد شد.دوم اینکه، استفاده از نخ محکم که به نخ ملیله ای معروف است باعث می شود که دوخت ثابت بماند.
نقشهای مورد استفاده در هنر سرمه دوزی برای هنری که ریشه سه هزار و اندی سال در ایران دارد به طوریقین طرح هایی هستند که بیشتر استفاده شده اند.
هرچند که در هنر طرح ها به طور معموال الهام گرفته شده از دنیای خیال و رویا هنرمند است اما خب به کاربردن طرح های قدیمی بیشتر اصالت کار را نشان می دهد، هرچند که ما معتقدیم تلفیق دنیای سنتی با دنیای مدرن می تواند تحولی در این کارها ایجاد کند.
بته جقه که در تمام هنرهای رودوزی کاربرد دارد در این جا هم حضور دارد، عالوه بر آن می توان به طرح انواع گلهای گلدانی، صحرایی، محرابی، جناغی و … اشاره کرد. همچنین نقش حیوانات و پرندگان به خصوص طاووس و جغد، انسان ها، انواعت میوه ها ترنج و نیم ترنج از دیگر طرح های استفاده شده در هنر سرمه است.
انواع دوخت در سرمه دوزی چیست؟
سرمه دوزی یک نوع رودوزی است که با تلفیق سرمه بر روی ترمه و پارچه می نشیند، اما موردی که باعث جلوه بخشیدن به این هنر فاخر میشود، دوخت هایی است که در این هنر مورد استفاده است. اریبدوزی ، چشم خروسی، تگرگیدوزی، برگ دوزی، قلب دوزی، برجسته دوزی و … از انواع این دوخت است.
به عنوان مثال در دوخت برجستهدوزی از پنبه استفاده می شود، یعنی نخ نامرئی همراه با سرمه روی قطعه ی کوچک از پنبه که روی طرح گذاشته شده است دوخت می شود. بیشتر در طرح گل از برجسته دوزی استفاده می شود.

هنر سرمه در دوران مدرن
اینکه بخواهیم به طور صد درصد بنویسیم که هنرهای سنتی ایران زمین به خصوص دوختهای تزئینی در عصر
حاضر مورد بی لطفی قرار گرفته ، شاید آن عده از کسانی که هنوز دلخ وش به آینده ی این هنر هستند و این دوخت را با سختی هایش هنوز زنده نگه داشته اند، ناراحت کنیم. در حال حاضر کسانی که در بعضی از نقاط کشور به این دوخت مشغول هستند توانسته اند پارچه و دوخت سرمه را تلفیق کنند و جاگلدانی، قندان، جعبه دستمال کاغذی و … را به این هنر اصیل و گرانبها اضافه کنند. اگر شما هم به دنبال وسایل زیبا و ش یک برای منزل خود هستید ، اگر احساس می کنید که خانه یتان نیازمند یک تغییر چشمگیر است از این دوخت تزئینی غافل نشوید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

منو اصلی